مقدمه
گیتار، یک ساز ظریف است که تماما با استفاده از چوب ساخته می‌شود. از این رو به مراقبت‌های ویژه نیاز دارد. نوسانات دما و رطوبت، ضربه، گرد و غبار و حتی نور خورشید، می‌توانند به مرور زمان بر کیفیت و سلامت سازتان تاثیر بگذارند. شناخت اصول نگهداری از ساز گیتار، ضامن طول عمر و حفظ صدای دلنشین آن خواهد بود. در این فرصت، گام به گام با شما همراه می‌شویم تا نکات کلیدی برای نگهداری و مراقبت از ساز گیتار را در اختیارتان قرار دهیم.
چرا نگهداری از ساز گیتار اهمیت دارد؟
گیتار، چه از نوع آکوستیک و چه از نوع برقی، یک ساز ارزشمند است. از این رو نگهداری از ساز گیتار برای نواختن موسیقی دلنشین و زیبا امری بسیار مهم و حائز اهمیت می‌باشد. گیتار مانند هر وسیله دیگری، برای حفظ کیفیت و کارایی به مراقبت و نگهداری نیاز دارد.
- افزایش طول عمر: اولین و مهم‌ترین دلیل نگهداری از ساز گیتار، افزایش طول عمر آن است. با نگهداری صحیح، می‌توانید از گیتار خود برای سال‌های طولانی لذت ببرید و با نواختن آن خاطرات خوشی را رقم بزنید.
- حفظ کیفیت صدا: گیتاری که به درستی نگهداری می‌شود، صدایی شفاف، رسا و دلنشین خواهد داشت. در مقابل، عدم مراقبت از ساز گیتار، به‌مرور زمان باعث افت کیفیت صدا و ایجاد نویز می‌شود.
- کاهش هزینه‌ها: با نگهداری از گیتار، از بروز بسیاری از مشکلات و خرابی‌ها جلوگیری می‌کنید و در نتیجه نیاز به تعمیرات پرهزینه نخواهید داشت.
- حفظ ظاهر: گیتاری که تمیز و براق باشد، نه تنها از نظر ظاهری زیبا و چشم‌نواز است، بلکه نشان‌دهنده احترام و ارزشی است که شما برای ساز خود قائل هستید.
انواع آسیب‌های رایج ساز گیتار
- ضربه و برخورد: افتادن گیتار، برخورد با اجسام سخت و یا ضربه زدن به آن باعث ایجاد ترک، شکستگی، فرورفتگی و خراشیدگی بر روی بدنه، دسته و سر گیتار می‌شود.
- خم شدن دسته: اعمال فشار بیش از حد به دسته گیتار، آویزان کردن آن به مدت طولانی و یا نگهداری در شرایط نامناسب دما و رطوبت باعث خم شدن دسته فرت می‌شود.
- جدا شدن قطعات: ضربه، فشار و یا عدم مراقبت از ساز گیتار می‌تواند باعث جدا شدن قطعاتی مانند خرک، دسته، پلاک‌ها و کوک‌ها از بدنه گیتار شود.
- زنگ زدگی سیم‌ها: رطوبت، عرق دست و عدم تمیز کردن سیم‌ها پس از مدتی موجب زنگ زدگی آن‌ها شده و در نتیجه کیفیت صدا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این شرایط حتی به مرور زمان سبب پاره شدن سیم‌ها خواهد شد.
- کشش بیش از حد: کوک کردن بیش از حد گیتار می‌تواند به سیم‌ها فشار وارد کرده و باعث پاره شدن آن‌ها شود.
- فرت‌های فرسوده: نواختن مداوم گیتار و عدم پولیش فرت‌ها، به مرور زمان باعث فرسوده شدن آن‌ها، ایجاد گودال و ناهمواری در سطح فرت‌ها و در نتیجه گز صدا هنگام نواختن می‌شود.
- جدا شدن فرت‌ها: ضربه، فشار و یا عدم مراقبت صحیح می‌تواند باعث جدا شدن فرت‌ها از دسته گیتار شود.
برای نگهداری از ساز گیتار یک کیس بخرید
هر نوازنده‌ای می‌داند که گیتار او چقدر ارزشمند است. چه از نظر مادی و چه از نظر معنوی، این سازها یار همیشگی ما در مسیر موسیقی هستند. به‌همین دلیل، حفاظت از آن‌ها در برابر آسیب‌های مختلف، از جمله ضربه، خط و خش، تغییرات دما و رطوبت، امری ضروری است.
هارد کیس
هارد کیس‌ها از بدنه‌ای سخت و مقاوم ساخته شده‌اند که از گیتار در برابر ضربه، فشار و سقوط به‌طور کامل محافظت می‌کنند. با وجود وزن بیشتر، هارد کیس‌ها برای حمل‌ونقل گیتار، به‌خصوص در مسافت‌های طولانی و یا شرایط سخت، بسیار ایده‌آل هستند. بسیاری از این کیس‌های دارای فضای داخلی مضاعف می‌باشند که می‌توانید برای قرار دادن لوازم جانبی از آن‌ها استفاده کنید.
سافت کیس
سافت کیس‌ها بسیار سبک و قابل حمل هستند و به‌راحتی می‌توانید آن‌ها را با خودتان جابجا کنید. این کیس‌ها به‌طور کلی قیمت مقرون به صرفه‌تری نسبت به هارد کیس‌ها دارند. سافت کیس‌ها برای نگهداری از ساز گیتار و محافظت در برابر خط و خش و گرد و غبار گزینه مناسبی هستند.
پایه گیتار
هر نوازنده گیتاری این لحظه وحشتناک را تجربه کرده است. برای چند ثانیه گیتار را به دیوار تکیه می‌دهیم و ناگهان... زمین می‌لرزد؟ نه، گیتارمان رها شده و با حرکتی آهسته، درست مثل صحنه‌های آهسته در فیلم‌ها، به سمت زمین سقوط می‌کند. با شتابی باورنکردنی خودمان را به سمت ساز پرتاب می‌کنیم، اما افسوس که دیگر دیر شده و گیتار بر روی زمین می‌افتد.
اجازه ندهید برای گیتار دوست‌داشتنی‌تان چنین اتفاقات ناگواری رخ دهد. همین حالا با خرید یک پایه گیتار، خیال خودتان را از بابت امنیت و سلامت سازتان راحت کنید. پایه گیتار، آن را از هرگونه آسیب و سقوطی در امان نگه می‌دارد. با قرار دادن گیتار بر روی پایه، به‌راحتی می‌توانید به آن دسترسی داشته و بدون معطلی، هر زمان که خواستید آن بنوازید. نگهداری گیتار روی پایه، از خم شدن دسته، ایجاد خط و خش و سایر آسیب‌هایی که ممکن است بر اثر برخورد با اشیاء دیگر به‌وجود بیاید، جلوگیری می‌کند.
گیتارتان را از گرما و سرما در امان نگه دارید
گیتار، مانند هر ساز چوبی دیگری، به‌شدت تحت‌تاثیر تغییرات دمایی و رطوبت محیط قرار می‌گیرد. نوسانات دما و رطوبت می‌توانند به‌مرور زمان به اجزای مختلف گیتار، از جمله بدنه، دسته، سیم‌ها و فینیش، آسیب برسانند.
- خشکی و ترک خوردگی: هوای گرم و خشک باعث تبخیر رطوبت چوب گیتار و در نتیجه، خشک شدن و ترک خوردن آن می‌شود. این امر نه تنها ظاهر گیتار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در نواختن و کوک شدن ساز شود.
- انبساط و انقباض: تغییرات ناگهانی دما می‌تواند باعث انبساط و انقباض چوب گیتار شود. این امر منجر به تاب برداشتن دسته، جدا شدن فینیش و ایجاد ترک‌های ریز در بدنه ساز خواهد شد.
- زنگ زدگی: رطوبت زیاد، به‌خصوص در هوای گرم، باعث زنگ زدن سیم‌ها و قطعات فلزی گیتار می‌شود.
برای نگهداری از ساز گیتار آن را تمیز نگه دارید
گیتار، چه کلاسیک باشد و چه آکوستیک یا الکتریک، به‌عنوان یک همراه همیشگی در مسیر نوازندگی، نیازمند مراقبت و توجه است. گرد و غبار، چربی، عرق دست و عوامل دیگر می‌توانند به مرور زمان به این ساز ظریف آسیب برسانند و کیفیت و زیبایی آن را تحت‌تاثیر قرار دهند. برای تمیز کردن گیتار از یک پارچه نخی یا میکروفایبر نرم و بدون پرز استفاده کنید. حوله‌های کاغذی و دستمال‌های مرطوب به‌دلیل زبری و مواد شیمیایی به ساز آسیب می‌رسانند. برای تمیز کردن بدنه گیتار و قطعات فلزی از پولیش مخصوص ساز استفاده نمایید. از پاک کننده‌های عمومی یا مواد شوینده قوی به هیچ عنوان استفاده نکنید.
شل کردن سیم‌ها
یکی از اقدامات مهم برای نگهداری از ساز گیتار، شل کردن سیم‌ها در مواقعی است که برای مدت طولانی از آن استفاده نمی‌شود. سیم‌های گیتار، با توجه به کوک بودن، فشاری معادل با صدها کیلوگرم به دسته ساز وارد می‌کنند. این فشار در طول زمان می‌تواند باعث خم شدن، تاب برداشتن و حتی شکستن دسته گیتار شود. شل کردن سیم‌ها به‌طور قابل توجهی از این فشار کاسته و از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری می‌کند. علاوه بر این نوسانات دمایی و رطوبتی کوک گیتار را تحت تاثیر قرار می‌دهند، اما در صورت شل بودن سیم‌ها، این نوسانات تاثیر کمتری خواهند داشت.