بربط یا عود، سازی ایرانی از رده سازهای زهی زخمهای است که در خاورمیانه و کشورهای عربی شمال آفریقا رواج دارد. چون سطح ساز بربط از چوب پوشیده شده ست، در زبان عربی آن را عود نامیدهاند (العود در زبان عربی به معنای چوب است). به باور برخی پژوهشگران موسیقی مانند اکارد نوبوئر (Eckhard Neubauer) این واژه در اصل عربی شدهٔ واژهٔ «رود» فارسی میباشد که هم نام دیگر بربط است و هم به معنای سیم در سازهای زهی میباشد.
شکم این ساز بسیار بزرگ و گلابی شکل و دسته آن بسیار کوتاه است. به گونهای که بخش اعظم طول سیمها در امتداد شکم قرار گرفتهاست. سطح رویی شکم از جنس چوب است که بر آن پنجرههایی مشبک ایجاد شدهاست. بربت فاقد «دستان» است و پرش از خرک ساز کوتاه و تا اندازهای کشیدهاست. بربت دارای ده سیم یا ۵ سیم جفتی است البته در برخی مواقع استادان قالب شکنی کرده و دو یا یک سیم در قسمت پایین قبل از سیم دو به ساز اضافه میکنند که این سیمها فا زیر کوک میشود. سیمهای جفت با هم همآوا (کوک) میشوند و هر یک از سیمهای دهگانه، یک گوشی مخصوص به خود دارد؛ گوشیها در دو طرف جعبه گوشی (سر ساز) قرار گرفتهاند.
بربط بمترین ساز میان سازهای زهی ایرانی است؛ نتنویسی آن با کلید سل است (در واقع نتنویسی آن با توجه به وسعت و بمی صدای ساز بر اساس کلید فا میباشد که برای سهولت نت خوانی و نوازندگی یک اکتاو بالاتر نوشته میشود) که جمعاً دو اکتاو است. «اکتاو» بمتر از نت نوشته شده حاصل میشود. سیم بم (سُل پائین) معمولاً نقش «واخوان» دارد و گاه این سیم جفت نیست. صدای بربط به گونهای است که صدای اکتاو چهارم پیانو از راست به چپ برابری دارد و در اصل باید بربط را با کلید «فا» نواخت یعنی صدای اصلی بربط یک اکتاو پایینتر از آن است که امروز متداول شدهاست
-
جنس صفحه
- اسپروس
-
جنس دسته
- ماهون
-
تعداد سیم11
-
نوع کاسه
- بزرگ
-
جنس شیطانک
- چوب
-
ساختمان کاسه
- ترکه ای
-
جنس کاسهماهون
-
جنس گوشی
- گردو
-
جنس صفحه انگشت گذاری
- گردو